Yapay zeka eğitim alanında bir çok şeyi farklılaştırmaya başlıyor. Eskiden öğrenciler kalabalık bir sınıfta üniversiteye hazırlanırken şimdilerde yapay zekayla kişiselleştirilmiş eğitim almaktadır. Temelde yapay zeka, öğretmenlere iş süreçlerini verimli hale getirirken öğrencilere de öğrenme deneyimlerini geliştirme imkanı sunar. Örneğin; yapay zekayla deneme çözen bir öğrenci yanlışlarını AI ile tekrar yaparak konuyu öğrenir. Bu pencereden bakılınca hiç eksisi yokmuş gibi görünse de yapılan araştırma sonuçlarına göre eksileri de ortaya çıkmıştır. Şimdi yapay zekanın sektöre 5 artısı ve eksisinden bahsedelim.
Yapay Zekânın Eğitim Sektörüne 5 Artısı
1. Destek olması
Yapay zekayı deneyimleyen öğretmenler; ders planı hazırlama, öğrencilere test oluşturma, proje fikri ortaya atma ve sınav hazırlama gibi konularda destek olduğunu görmüş oldular. Bu teknolojiyle öğrencilerin ilerlemesini görme ve ihtiyaçlarını belirleyebilmek için veri analizi yapma imkanı sunar. Böylece eğitmenlere daha fazla zaman kazandırarak öğrencilerine daha çok vakit ayırmasına sebep olmaktadır.
Yapay zeka tabanlı öğrenme platformları, interaktif simülasyonlar, sanal laboratuvarlar ve işitsel öğrenme araçlarıyla eğitimde farklılaşmayı sağlayabilirler. Tüm bunlar öğrencilerin öğrenme deneyimlerini artırarak keyifli hale getirmektedir. Bu araçlar öğrencilerin motivasyonunu ve katılımını da artırmaktadır.
2. Anında müdahale imkanı sunması
Öğrenciler ödev hazırlarken bazı yerlerde takılıp öğretmenine sorma ihtiyacı duymaktadır. Ancak hemen onlara geri dönüş yapamayabilirler. Örneğin öğrenci yapay zekaya matematik probleminin nasıl çözüleceğini sorar. Yapay zekâ nasıl yapıldığını detaylı şekilde anlatarak öğrencinin öğrenmesini sağlar. Öğretmenine sorsaydı belki hemen yanıt alamayacaktı. Ancak AI ile bu durum çözüme kavuşturulmuş oldu. Yapay zekânın eğitimdeki dönüşümü hem öğrenci hem de öğretmen açısından birçok artı kazandırmaktadır.
3. Bireyselleştirmesi
Yapay zeka öğrencilere performans ve başarısına göre bireysel çalışma sistematiğinde gelime gösterir. Örneğin ChatGPT öğrencinin sorduğu problemden sorma biçimine göre onun anlayabileceği düzeye inerek anlatır. AI teknolojileri makine öğrenimiyle bazı yerlerde insanlara ihtiyacı ortadan kaldırır.
4. Belirli bir bağlam kurması
Khan Academy’nin kurucusu ve CEO’su Sal Khan’ın 2023 yılında yaptığı TED konuşmasında, F. Scott Fitzgerald’ın “Büyük Gatsby” eserinde yeşil ışığın sembolizmini anlayabilmek için yapay zekadan bir örnek paylaştı.
Verdiği örnekte; öğrenci, yapay zekaya “Neden yeşil ışığa sürekli bakıyorsun?” diye sordu ve yapay zeka, Gatsby karakteri gibi davranarak ona hem doğru hem de bağlamsal bir yanıt verdi. Gelecekte öğrenciler, yapay zekayı Anne Frank’ın yaşamı hakkında, Marie Curie ile bilimsel keşiflerinde ve Shakespeare ile oyunlar hakkında konuşmak için kullanabilirler. Artık öğrenciler bir konuyu her yönüyle anlamak için arama motoru yerine yapay zekadan yararlanacaktır.
Konuyla ilgili Sal Khan’ın TED konuşmasını izleyebilirsiniz.
5. Kişiye özel sonuç sunar
Her öğrenci aynı yapıya sahip olmadığından aynı öğretme tarzıyla da yaklaşılması doğru değildir. Yapay zeka tamamen öğrencinin performansına göre çalışmaları kişiselleştirebilmektedir. Çalışma programıyla öğrenme deneyimlerini iyileştirmek için neye ihtiyacı olduğunu tespit eder. Öğretmenler de yapay zekadan aldığı bu verileri kullanarak alanında yeni şeyler öğrenmiş olurlar.
Yapay Zekânın Eğitimdeki 5 Eksisi
1. Önyargı
Yapay zekada tüm çıktılar bilgi üzerine kuruludur. Eğer yapay zeka önyargılı bilgilerle öğretilirse, öğrencilerin sorduğu sorulara ön yargılı bilgiler verecektir. Böyle bir yapay zeka aracıyla notlandırma yapıldığında öğrenciler ırk veya cinsiyet ayrımına göre düşük notlar alabilirler. Ülkemizde böyle bir durum olmasa da bazı ırkçı devletlerde kolayca suiistimal edilebilir.
2. Hatalar
Yapay zeka yanlış bilgi beyanında bulunabilir. Bunun sebebi, kullanılan verilerin yanlış veya güncel olmamasından kaynaklanıyor olabilir. Hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin yapay zekadan aldığı bilginin her zaman doğru olacağı varsayımında bulunmaması gerekir.
3. Hile
Haberlerde gördüğümüz bir olayda, öğrenciler artık tezlerini yapay zekayla yaptığını ve akademisyenler durumdan haberdar olunca tepkiyle karşılamıştı. Uzaktan yapılan sınavlarda da öğrenciler yapay zekayı kullanarak yüksek not alamaya başlamıştı. Artık eğitimde hile yapan öğrencileri tespit edebilen AI programları bulunmaktadır.
4. Yalnızlaştırma
Öğrencilerin öğretmenler yerine yapay zekayla daha fazla zaman geçirmesi, kendilerini bağlı hissetmesine sebep olur. Motivasyon ve katılımlarında azalma görülebilir. Artık öğretmenlerin öğrettiklerini yapay zekayla da öğrenilebildiği görüşü hakim olarak kopukluklar yaşanabilir.
5. İşleri etkileyebilir
Yapay zeka, güçlü bir öğrenme aracı olma potansiyeline sahiptir. Bazı öğretmenler, yapay zekanın kendilerinin yerine geçeceğinden endişe duyabilirler. Endişelerinde haklı olsa da her zaman insanlara ihtiyaç olacaktır. Eğitim sektöründe bazı işler yapay zekayla yapılabilir olsa da bunu avantaj olarak gören öğretmenler yetkinliklerini ileri taşıyacak çalışmalarla uzmanlıklarını ileri taşıyabileceklerdir. Eğitim sisteminin daha iyiye gitmesine katkı sunabilirler.
